نشست تخصصی «نقش دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی در توسعه آموزش هدفمند، نیازمحور و مهارتی: تجارب، چالش‌ها و راهکارها» از سلسله نشست‌های «کنگره ملی آموزش هدفمند، مهارتی و نیازمحور» در ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ با مشارکت ۴۰ نفر از صاحب نظران به‌صورت حضوری و مجازی در دانشگاه سجاد برگزار گردید.
این نشست در ادامه جلسه دهم اردیبهشت ۱۴۰۲ و جمع‌آوری پیشنهادات صاحب‌نظران دانشگاهی و با حضور آقای دکتر طاهری‌نیا رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی و دبیر کل کنگره، آقای دکتر علی حائریان رئیس نشست، آقای دکتر خلیل مافی‌نژاد رئیس هیات امنای دانشگاه سجاد، آقای دکتر محمد مولوی رئیس هیات موسس دانشگاه سجاد، آقای دکتر ابراهیم رضایی‌نیک دبیر علمی نشست و ریاست دانشگاه سجاد، آقای دکتر محسن قاینی دبیر اجرایی نشست و معاونت آموزشی، آقای دکتر بلالی نائب رئیس اتحادیه دانشگاهها مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی و مدیران و رؤسای دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی (که به صورت مجازی در جلسه حضور داشتند)، آقای دکتر هاشم جلیلی صفریان قائم مقام مؤسسه آموزش عالی فردوس و رئیس شورای هماهنگی منطقه۹ کشور، آقای دکتر خلیل مطلب‌زاده رئیس مؤسسه آموزش عالی تابران و عضو شورای هماهنگی منطقه۹ کشور، آقای دکتر پیرمحمدی رئیس مؤسسه آفاق ارومیه و رئیس شورای منطقه ۳کشور (که به صورت مجازی در جلسه حضور داشتند)، آقای دکتر محمدحسین طیرانی عضو هیئت مؤسس دانشگاه خیام و عضو شورای هماهنگی منطقه۹ کشور، آقای دکتر مهدی منیری عضو هیئت امنای مؤسسه آموزش عالی کاویان و عضو شورای هماهنگی منطقه۹ کشور، آقای دکتر امیرمسعود امینیان مدرس مدیر تحصیلات تکمیلی دانشگاه سجاد، آقای دکتر مهدی طاهری عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه سجاد، آقای دکتر ایمان احدی اخلاقی معاونت پژوهشی دانشگاه سجاد، آقای دکتر امین نوری مدیر روابط عمومی و امور بین الملل دانشگاه سجاد، آقای دکتر هادی کلانی مدیر دفتر ارتباط با صنعت دانشگاه، خانم مهندس سمیه اسلامی مدیر انفورماتیک دانشگاه سجاد، آقای مهندس بیات کارشناس دفتر ارتباط با صنعت و مهمانان بسیار دیگری که به صورت مجازی حضور داشتند، برگزار گردید.
نشست رأس ساعت ۹:۰۰ با پخش آیاتی از قرآن مجید آغاز شد. ابتدا آقای دکتر حائریان ضمن خوشامدگویی به معرفی اولیه کنگره و تاریخچه آموزش مهارتی در کشور و انحرافات و چالش‌های موجود در اجرای برنامه پرداختند و بر آموزش هدفمند و نیاز محور و مهارتی تاکید نمودند.
ایشان بیان نمودند که دستاوردهای جلسه امروز در ۳۱ خرداد ماه در نشست اصلی جمع‌بندی نهایی خواهد شد.
در ادامه جلسه دکتر علی باقر طاهری‌نیا رئیس موسسه پژوهشی و برنامه‌ریزی آموزش عالی سخرانی کردند. ایشان تاکید کردند که باید تصمیم عملیاتی جهت رشد آموزش عالی گرفته شود تا دانش آموختگانی داشت که قابلیت پاسخ به نیازهای بازار را داشته باشند، تربیت نمود. ایشان به مسائلی از قبیل ارتباط کنگره با شعار سال «رشد تولید و مهار تورم»، حساسیت جامعه به بیکاری دانشجویان، مطالب مصداقی رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با دانشجویان (آمایش آموزش عالی و مأموریت دانشگاهها)، انتظار از نشست جاری به‌عنوان نتیجه متمایز با توجه به تنوع و تجربه شرکت‌کنندگان نشست و جایگاه بخش خصوصی و الزامات ارتقای مهارت دانشجویان در سه حوزه برنامه درسی، نظام آموزشی و شبکه فرادستگاهی و تقسیم وظایف را عنوان فرمودند. در ادامه جلسه چهار سخنرانی به شرح زیر انجام شد که بعد از هر سخنرانی افراد حاضر در جلسه نیز چند دقیقه در مورد موضوع به تبادل نظر پرداختند.
سخنرانی اول با موضوع چالش‌های آموزش عالی نیاز محور و مهارتی توسط دکتر محمدرضا آهنچیان مدیر کل سابق دفتر برنامه‌ریزی وزارت عتف و استاد دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. ایشان پس از مرور مفاهیم کلیدی در ارتباط با آموزش نیاز محور و مهارتی به بیان چالش‌های آموزش عالی پرداختند. ایشان پنج چالش کلی را مطرح فرمودند که شامل موارد ذیل بود:
چالش اول: تعریف دقیق آموزش عالی نیاز محور و مهارتی
چالش دوم: کم توجهی و تردید در اعتبار سنجش نیازها
چالش سوم: افراط و تفریط در نیاز بازار و تردید در اعتبار تشخیص بازار
چالش چهارم: بی‌توجهی به نیازهای بین‌المللی
چالش پنجم: اصلاح برداشت از آموزش عالی مهارتی
ایشان فرمودند راهکار حل چالش‌ها عبارت است از: نزدیک کردن فهم آموزش عالی در ایران به آنچه آموزش عالی در جهان است، پاسخگویی آموزش عالی به نیازها از آغاز دوره سوم آموزش (دانشگاه) به آغاز دوره اول آموزش (ابتدایی)، تمرکز به مهارت‌های زندگی شامل توانایی زندگی کردن، شایستگی در جامعه با دیگران زیستن، توانایی به درستی کاری را انجام دادن.
در ادامه دکتر آهنچیان بر احترام به توانایی و بلوغ دانشگاهها و موسسات آموزش عالی خصوصی در ایران تاکید نمودند. واگذاری بخشی از هدف‌های توسعه مهارت در آموزش عالی به استارتاپ‌ها و کارآفرین‌هایی که به روز و چابک‌اند، و همچنین واگذاری آموزش مهارتی به معنی تربیت «نیروی انسانی آماده ورود به کار یا ادامه کار» به مفهوم اختصاصی: علمی - کاربردی و فنی-حرفه‌ای‌ها و باز گذاشتن دست سایر دانشگاهها در آموزش جامع مشاغل مهارتی مواردی دیگری بود که دکتر آهنچیان اشاره نمودند.
دکتر آهنچیان بیان نمودند نیاز به تصویر روشنی بر اساس آموزه‌های علمی از دانشگاه در دنیای امروز داریم، نیاز به روشن کردن رویکرد نظام آموزش عالی به دانشگاه داریم و همچنین نیاز به استقلال بیشتر دانشگاهها در نیاز سنجی از خود جامعه داریم. که در عمل باید از استعداد دانشگاهها و موسسات آموزش عالی غیردولتی بیشتر استفاده کنیم.
در ادامه جلسه دکتر مولوی رئیس هیات موسس دانشگاه سجاد ضمن تشکر از دکتر آهنچیان به بیان چالش‌های دانشگاهها در مورد استقلال بیشتر و محدود بودن در تصمیم‌گیری موارد مختلف پرداختند.
و در ادامه دکتر مطلب‌زاده ریاست موسسه آموزشی عالی تابران به بیان راهکارهایی برای موضوعات ارائه شده پرداختند.
دکتر هاشم جلیلی رئیس موسسه آموزش عالی فردوس و رئیس شورای هماهنگی منطقه ۹ نیز بر داشتن ابتکار و خلاقیت و نوآوری دانشگاهها و موسسات آموزش عالی غیر دولتی تاکید نمودند. در ادامه بیان نمودند باید دید موسسات دولتی بر غیر دولتی را از بین برد «که به این موضوع در اصل ۴۴ تاکید شده است» و بر محدود بودن دانشگاه‌های غیرانتفاعی و عدم حمایت دانشگاه‌های غیرانتفاعی توسط وزارت علوم ابراز ناراحتی کردند.
دکتر پیر محمودی رئیس شورای هماهنگی منطقه۳ که به صورت مجازی در جلسه حضور داشتند، ضمن تشکر از دانشگاه سجاد به دو نکته اشاره نمودند: محدود بودن دانشگاهها در اجازه تغییر محتوای دروس و سر فصل‌ها و همچنین نبود اراده کافی برای توسعه آموزش عالی غیر دولتی.
سخنرانی دوم با موضوع «بررسی جایگاه اتحادیه در سیاست‌گذاری و اجرای آموزش هدفمند، نیازمحور و مهارتی در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی» توسط آقای دکتر غلامرضا بلالی (قائم مقام دبیر کل اتحادیه دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی) ارائه شد. ایشان بر هماهنگی بیشتر و لزوم استقلال بیشتر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی تأکید نمودند. ایشان در ادامه جلسه به بیان اینکه در هیچ کجای دنیا بخش دولتی نتوانسته مدیریت مناسبی بر بخش خصوصی داشته باشد، و اینکه بخش خصوصی در دل جامعه است و از نیازهای جامعه نقش می‌گیرد پرداختند. یکی از مهم‌ترین چالش‌های دانشگاه‌های غیرانتفاعی را در اینکه همه چیز در قالب یک ساختار دولتی است دانستند. ایشان همچنین بر عدم هماهنگی موسسات و دانشگاه‌های آموزش عالی و بر لرزوم تعامل بیشتر بین موسسات آموزش عالی غیر دولتی تاکید نمودند.
سپس دکتر منیری عضو شورای هماهنگی منطقه ۹ در مورد آموزش هدفمند و نیاز محور جملاتی را بیان نمودند.
سخنرانی سوم با موضوع «نقش اصول روانشناختی در آموزش هدفمند، مهارتی و نیازمحور» توسط آقای دکتر مهدی طاهری (عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه سجاد) ارائه شد.
ایشان بر تمرکز به آموزش نیاز محور و مهارتی تاکید نمودند و همچنین به توضیح تمرکز بیشتر در آینده نگری آموزش و تغییر نگاه هدف نهایی آموزش پرداختند. و به نقش کلیدی روانشناسی و مسائل روانشناختی در آموزش پرداختند.
سخنرانی چهارم با موضوع «جمع‌بندی نظرات جلسه ۱۰ اردیبهشت و پیشنهادات دریافتی از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی غیر انتفاعی» توسط آقای دکتر ابراهیم رضایی‌نیک (ریاست دانشگاه سجاد و دبیر علمی نشست) ارائه شد.
ایشان ضمن تشکر از عوامل اجرایی به جمع بندی مطالب ارائه شده توسط دانشگاهها پرداختند. ۴۰ پیشنهاد و راهکار برای این نشست جمع بندی شده بود که به عنوان نمونه می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
۱) جلب حمایت دانشگاه‌های علوم پزشکی
۲) اصلاح آئین نامه ارتقای اعضای هیات علمی
۳) اصلاح سیاست‌های جذب دانشجو با هدف رقابت عادلانه
۴) تفویض اختیار به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی غیردولتی برای تعریف بخشی از دروس هر رشته متناسب با نیازهای جامعه
۵) ایجاد دبیرخانه دائمی پایش آموزش‌های مهارت محور در دانشگاهها و موسسات غیردولتی و اشتراک‌گذاری تجارب موفق
۶) حمایت از تجهیز زیر ساخت‌های مهارت محوری دانشگاهها و موسسات غیرانتفاعی مشابه دانشگاه‌های دولتی
۷) ارائه دروس اختیاری مهارت محور/ بازدید محور
در ادامه جلسه آقای دکتر امیر مسعود امینیان مدیر تحصیلات تکمیلی دانشگاه سجاد و عضو هیات علمی دانشکده برق و مهندسی پزشکی بر نگاه سیستماتیک در موضوع، تعریف مشخص هدف بر اساس نیاز، مکانیزم تعریف صحیح نیازهای آموزش مهارتی، ساز و کار پیاده‌سازی آموزش نیاز محور و مهارتی و… تاکید نمودند.
دکتر خلیل مافی‌نژاد رئیس هیات امنا دانشگاه سجاد و عضو هیات علمی دانشکده برق و مهندسی پزشکی نیز بر اصلاح برنامه‌ریزی دروس و نقش دانشگاهها در آموزش مبنی بر اینکه مهارت‌آموزی در حیطه وظایف دانشگاه نیست و نقش دانشگاه ایجاد آمادگی برای کسب مهارت‌های جدید است، تاکید نمودند.
در پایان آقای دکتر حائریان رئیس نشست به جمع‌بندی نهایی مطالب ارائه شده پرداختند.
